استلاراتور؛ رآکتور آینده گداخت

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر، کتاب " استلاراتور " تألیف دکتر حسن غفوری فرد، دکتر شروین گودرزی و مهندس ابوالفضل مازندرانی به زودی توسط انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر روانه بازار می شود.

در پیشگفتار این کتاب آمده است

موضوع کتاب حاضر، استلاراتور است که یکی از مهم‌ترین کاندیداهای ساخت راکتور گداخت هسته‌ای به‌شمار می‌رود.

عواملی باعث شده است که از آغاز نیمه دوم قرن بیستم، پژوهش‌های گسترده‌ای در زمینه‌ی تولید انرژی از گداخت هسته‌ای، انجام گیرد. برخی از این عوامل، عبارت است از: رشد روزافزون مصرف انرژی جامعه‌ی بشری، محدودیت منابع انرژی فسیلی، آلوده‌سازی گسترده‌ی محیط‌زیست در اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی، عدم وجود چشم‌انداز امیدبخشی برای بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر (مانند باد، زمین‌گرمایی، خورشید و بیوگاز) در سطح وسیع و باصرفه اقتصادی و مواجه بودن راکتورهای شکافت هسته‌ای با مشکلاتی همچون محدودیت منابع اورانیم جهان، وجود پسماند‌های خطرناک رادیواکتیو، امکان بهره‌برداری تسلیحاتی از مواد تولید شده و خطر وقوع سوانح هسته‌ای (مانند حوادث معروف چرنوبیل و فوکوشیما).

در ابتدا، حصول نتیجه‌ی نهایی (بهره‌برداری مقرون‌به‌صرفه از انرژی گداخت هسته‌ای) نزدیک و آسان به نظر می‌رسید؛ به‌گونه‌ای که دانشمندان شهیری چون پروفسور بابا، استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی گداخت هسته‌ای را در دو دهه‌ی بعد (دهه ۱۹۷۰ میلادی)، امری قطعی می‌دانستند. اما در ادامه‌ی فعالیت‌ها، مشخص شد که کار به همین سادگی نیست. از زمان شروع پژوهش‌های گداخت، روش‌های مختلفی برای گداخت هسته‌ای مطرح شده است که تاکنون دو روش گداخت با محصورسازی مغناطیسی و گداخت با محصورسازی لختی ، به‌عنوان تنها روش‌های عملی ممکن شناخته شده‌اند.

نویسندگان این کتاب، در طی سال‌ها مطالعه و تحقیق در زمینه‌ی گداخت هسته‌ای، با نکته‌ی جالبی مواجه شدند. درست است که در اواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی نتایج درخشان به‌دست‌آمده از تحقیقات بر روی توکامک‌های روسی سبب شدند که کشورهای مختلف، اکثر دستگاه‌های محصورسازی مغناطیسی دیگر خود را برچینند و حتی آزمایشگاه فیزیک پلاسمای پرینستون ایالات‌متحده آمریکا که استلاراتور در آنجا اختراع شده بود، بزرگ‌ترین استلاراتور خود را به یک توکامک تبدیل نمود؛ اما برخلاف سایر دستگاه‌ها، تحقیقات پرهزینه بر روی استلاراتور قطع نشدند؛ بلکه تحقیقات گسترده و سرمایه‌گذاری عظیمی بر روی استلاراتور در کشورهای پیشرفته ای مانند آلمان و ژاپن ادامه یافت و آمریکا نیز از اواخر قرن بیستم فعالیت سنگین و پرهزینه در زمینه‌ی استلاراتور را از سر گرفت. علاوه بر این، در سالیان اخیر، پروژه‌های جالبی نیز در کشورهای روسیه، اوکراین، اسپانیا، استرالیا و کاستاریکا انجام شده است. مهم‌ترین برتری استلاراتور بر توکامک به‌عنوان راکتور، توانایی ذاتی آن در کار به‌صورت پایدار است؛ درحالی‌که عملکرد توکامک شبه پایا است... .

 

گفتنی است کتاب " استلاراتور " به زودی جهت استفاده اساتید، دانشجویان و صنعت گران حوزه مهندسی هسته ای توسط انتشارات جهاد دانشگاهی امیرکبیر روانه بازار خواهد شد.

علاقمندان میتوانند کتاب مذکور را « به زودی» از طریق فروشگاه و نمایشگاه دائمی انتشارات جهاددانشگاهی امیرکبیر واقع در خیابان حافظ جنب درب اصلی دانشگاه و یا فروشگاه اینترنتی انتشارات به آدرس jdamirkabir.ac.ir/shop  ؛ خریداری نمایند.